Doğum kontrolü, gebeliği kontrol altında tutmak ve istenmeyen gebelikleri önlemek için kullanılan çeşitli yöntemleri kapsar. Bu makalede, doğum kontrol yöntemleri hakkında konuşulacak birkaç konuya değineceğiz. Doğum kontrol yöntemleri, hormonal ve non-hormonal yöntemler olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Hormonal doğum kontrol yöntemleri, vücuttaki hormon seviyelerini düzenleyerek hamileliği önlerken, non-hormonal yöntemler mekanik veya bariyer tabanlıdır. Bu makalede her bir yöntemi daha detaylı olarak ele alacak ve bunların nasıl çalıştığını açıklayacağız. İlk olarak, hormonal doğum kontrol yöntemlerinden biri olan tüp bağlama ameliyatını inceleyelim.
Hormonal Doğum Kontrol Yöntemleri
Hormonal doğum kontrol yöntemleri, vücuttaki hormon seviyelerini düzenleyerek hamileliği önlemekte kullanılır. Bu yöntemler arasında doğum kontrol hapları, doğum kontrol yaması ve doğum kontrol iğnesi bulunur. Doğum kontrol hapları, kadının hormonlarının dengesini sağlayarak yumurtlamayı engeller. Doğum kontrol pahası ise cilde yapıştırılarak hormonları vücuda salgılar. Doğum kontrol iğnesi ise birkaç ay boyunca etkili olan hormonları enjekte eder. Tüm bu yöntemler, hormonal düzeylerin kontrol altında tutularak gebelik riskini azaltır.
Tüp Bağlama Ameliyatı
Tüp Bağlama Ameliyatı olarak da bilinen, kadınlarda yumurtalık ile rahim arasındaki tüplerin bağlandığı bir ameliyattır. Bu yöntemle hamilelik önlenir, çünkü spermler yumurtalarla temas edemez. Ameliyat genellikle küçük bir kesiyle yapılarak, tüplerin kapatılması veya bağlanmasıyla gerçekleştirilir. Tüplerin bağlanması, yumurtaların rahme gitmesini engeller ve böylece döllenme olmaz. Bu, kadınların istenmeyen gebelikleri önlemek için uzun vadeli bir yöntem tercih etmelerine yardımcı olur. Tüp bağlama ameliyatının etkisi geri dönüşümsüz olduğu için, doğurganlık planları olan kadınlar bu seçeneği dikkatli bir şekilde değerlendirmelidir.
Spiral (IUD)
Spiral, rahme yerleştirilen ve uzun süreli bir doğum kontrol yöntemi olan bir IUD’dur. Rahim içine yerleştirildiğinde, spiral rahim duvarına tutunur ve hamileliği önler. Spiral, kalıcı olmayan bir doğum kontrol yöntemidir ve bir sağlık uzmanı tarafından yerleştirilmesi gereklidir. Spiral, etkili bir şekilde hamilelik riskini azaltır ve birçok kadın için kullanımı kolaydır. Spiral, hamile kalmadan önce ve sonra düzenli bir şekilde adet döngüsünü izlemenize izin verir. Spiral, çoğu kadın için güvenli ve etkili bir doğum kontrol seçeneğidir.
Hormonal IUD
Hormonal IUD: Hormon salgılayan bir IUD (rahim içi araç), rahme yerleştirildikten sonra yüksek seviyelerde progesteron salgılayarak çalışır. Bu hormon, rahim iç yüzeyini incelterek spermin rahime ulaşmasını engeller. Ayrıca, rahim ağzındaki salgılarını kalınlaştırarak sperm hareketliliğini azaltır. Hormonal IUD, rahim içinde uzun süre kalabilir ve etkinliği %99’a kadar çıkabilir. Ayrıca, adet ağrılarını hafifletebilir ve adet kanamalarını azaltabilir. Bu doğum kontrol yöntemi, uzun süreli ve düşük bakım gerektiren bir seçenek olabilir.
Non-Hormonal IUD
Non-Hormonal IUD, hormon içermeyen bir doğum kontrol yöntemidir. Rahim içine yerleştirilen bir araçtır. IUD, rahim astarını incelterek ve spermlerin rahme ulaşmasını engelleyerek çalışır. Aynı zamanda, gebelik oluşumunu önlemek için rahimin içini daha az uygun hale getirir. Hormon içermemesi, hormonlarla ilişkili yan etkilerin oluşma ihtimalini azaltır. Non-hormonal IUD, doğum kontrolü sağlayan uzun süreli ve etkili bir seçenektir.
Yazılı Reçete Doğum Kontrol Hapları
Yazılı Reçete Doğum Kontrol Hapları: Doktor tarafından reçete edilen hormonlu haplar, hamileliği önlemek için düzenli olarak alınmalıdır. Genellikle her gün aynı saatte bir hap içilir. Haplar, vücuttaki hormon seviyelerini dengeleyerek yumurtlamayı engeller. Bu sayede hamilelik riski azalır. Doktorunuzun önerdiği şekilde hapları kullanmak önemli. Bazı haplar 21 gün boyunca alınır ve ardından 7 gün ara verilir. Bazılarında ise hapların tamamı alındıktan sonra 7 gün ara verilir. Bu süre içinde hijyenik pedler veya prezervatif kullanmak önerilir. Yan etkileri, doktorunuzla görüşmenizde ayrıntılı olarak tartışılmalıdır.
Ritim Yöntemi
Ritim yöntemi, kadının adet döngüsüne dayanan ve doğru zamanda cinsel ilişkiden kaçınmayı hedefleyen bir doğum kontrol yöntemidir. Bu yöntemde, bir kadın regl dönemleri ve ovülasyon dönemleri arasındaki zamanları takip ederek, en riskli dönemlerde cinsel ilişkiden kaçınır.
Basit Rhythm Yöntemi
Basit Rhythm Yöntemi, adet döngüsünü takip ederek hamilelik riskinin yüksek olduğu dönemleri hesaplayan bir doğum kontrol yöntemidir. Bu yöntem, kadının adet döngüsüne dayanır ve ilişkiden kaçınmayı içerir. Kadınlar, adet döngüsü boyunca düzenli olarak vücut sıcaklığı ve servikal mukusun kıvamını takip ederler. Yüksek riskli dönemlerde, ilişkiden kaçınmaları önerilir. Bu yöntem, doğal bir yöntem olduğu için hormonal ilaçlar içermez ve yan etkileri minimum seviyededir. Ancak, bu yöntem diğer doğum kontrol yöntemlerine göre daha az etkili olabilir ve dikkatli kullanılması gerekmektedir.
Basamaklı Rhythm Yöntemi
Basamaklı Rhythm Yöntemi, adet döngüsünü takip eden ve diğer doğum kontrol yöntemlerinde kullanılmayan ek takviyelerle güvenli bir şekilde kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde, kadınların adet döngüsünü ayrıntılı bir şekilde izlemesi ve ovülasyon yani yumurtlama sürecini belirlemesi gerekmektedir. Yumurtlama dönemi, gebelik riskinin en yüksek olduğu dönemdir. Bu nedenle, gebelik istenmiyorsa, bu dönemde cinsel ilişkiden kaçınılması önerilir. Basamaklı Rhythm Yöntemi, adet döngüsünü takip eden ve doğru zamanlarda ilişkiden kaçınmayı içeren bir doğum kontrol seçeneği sunar. Diğer doğum kontrol yöntemlerinden farklı olarak, bu yöntemde ek takviyelere ihtiyaç duyulur ve diğer yöntemler kadar etkili olmayabilir.
